อุตสาหกรรมการเลี้ยงสัตว์ปีกถือว่ามีขนาดใหญ่มากเพื่อเลี้ยงปากเลี้ยงท้องมนุษย์ เราอาจจะเผลอคิดว่า “ไก่” น่าจะเป็นสัตว์ที่เราคุ้นเคยที่สุด และเราก็น่าจะเลี้ยงไก่เป็นสัตว์กลุ่มแรกๆ แต่หลักฐานจากงานวิจัยชิ้นใหม่พาเราย้อนไปพบว่า มนุษย์น่าจะเลี้ยง “ห่าน” เป็นนกชนิดแรก เมื่อราว 7,000 ปีก่อน ก่อนที่เราจะเลี้ยงสัตว์ปีกอื่นๆ อีกด้วยซ้ำ
ทีมนักวิจัยญี่ปุ่นของมหาวิทยาลัย Hokkaido นำทีมไปขุดค้นไซต์ทางโบราณคดีในประเทศจีนฝั่งตะวันออก ในเมือง Tianluoshan ซึ่งเป็นแหล่งหมู่บ้านยุคหินโบราณที่มีอายุราว 7,000 – 5,500 ปี หากเทียบแล้วก็เป็นยุคที่มนุษย์ยังล่าสัตว์และเก็บหาของป่าอยู่
(hunter-gatherers)
(hunter-gatherers)
นักวิจัยพบกระดูกของห่านจำนวน 232 โครงที่มีอายุตั้งแต่ 16 เดือน และ 8 เดือน อยู่ในพื้นที่เดียวกันซึ่งสันนิฐานว่า น่าจะเป็นการเลี้ยงแบบเล้ารวมกัน เมื่อตรวจวิเคราะห์หาอายุด้วยคาร์บอนก็พบว่ามีอายุราว 7,000 ปี และนี่เป็นสัญญาณแรกๆว่า มนุษย์โบราณอาจมีความรู้ในการเลี้ยงสัตว์แล้ว (domestication) ก่อนหน้านี้มีทฤษฏีว่า “ไก่” น่าจะเป็นสัตว์ปีกชนิดแรกที่มนุษย์เลี้ยง แต่กระดูกที่เก่าแก่ที่สุดบ่งบอกการเลี้ยงเป็นระบบย้อนไปได้เพียง 5,000 ปี ในขณะที่ห่านย้อนไปไกลกว่าถึง 7,000 ปี
ใครอยู่ต่างจังหวัดก็น่าเคยเห็นบางบ้านเลี้ยงห่านไว้เฝ้าบ้าน แถมพวกมันมีนิสัยหวงถิ่น และนักเลงอยู่ไม่น้อย ผู้เขียนจำได้ว่าตอนเด็กๆ เคยถูกฝูงห่านวิ่งไล่อย่างโหดร้ายราวจะกินเลือดกินเนื้อ เพียงเพราะเราซุกซนเที่ยวเล่นในเขตของมันเท่านั้น คนโบราณก็อาจจะรู้พิษสงห่านและเลี้ยงมันเฝ้าบ้านด้วยก็ได้ !
อ้างอิง : Multiple lines of evidence of early goose domestication in a 7,000-y-old rice cultivation village in the lower Yangtze River, China