ภาพยนตร์ที่สะท้อนช่วงเวลาของสังคม
การมาของภาพยนตร์เรื่อง The Batman ของผู้กำกับ Matt Reeves ที่หลายคนต่างยกให้เป็นหนังที่ปลุกชีพภาพยนตร์ประเภท “Film Noir” ขึ้นมาอีกครั้ง ด้วยโทนหนังที่มืดหม่น เรื่องราวที่ตีแผ่สังคม , ความเสื่อมของสังคมเมือง , เส้นบาง ๆ ของศีลธรรม , องค์ประกอบเหล่านี้ทำให้ The Batman ถูกเรียกว่าเป็นหนัง “Film Noir” แทนที่จะเป็นหนังซุปเปอร์ฮีโร่ที่เราคุ้นเคย
แล้วคำว่า Film Noir คืออะไร?
คำว่า Film Noir เป็นชื่อเรียกของภาพยนตร์ประเภทหนึ่ง “Noir” เป็นภาษาฝรั่งเศสแปลว่า “ดำ” ถูกเรียกโดย Nino Frank นักวิจารย์ชาวฝรั่งเศสในปี 1946 โดยหนังฮอลลีวูดในช่วงเวลานั้น ส่วนใหญ่จะมีเนื้อหาเกี่ยวกับอาชญากรรมหรือแนวนักสืบ
อย่าง The Maltese Falcon (1941) , Murder, My Sweet (1944) , Double Indemnity (1944) ซึ่งได้รับความนิยมอย่างมากและได้มาฉายในโรงภาพยนตร์ที่ฝรั่งเศส ด้วยเนื้อหาที่มืดหม่นและเสียดสีสังคมอย่างไม่เคยเห็นมาก่อน Nino Frank จึงนิยามภาพยนตร์แนวนี้ว่า Film Noir หมายถึงภาพยนตร์มืด (Black/Dark Film)
Film Noir เกิดขึ้นในปีคศ.1940-1950 หลังเหตุการณ์สงครามโลกครั้งที่ 1 และก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2 รวมถึงการมาของกฎหมายควบคุมการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ในปีคศ.1920-1933 ทำให้เกิดกลุ่มแก๊งอาชญากรรมขึ้นในเมือง บวกกับความวิตกกังวลของสงคราม
ภาพยนตร์ในยุคนั้นจึงสะท้อนผลพวงจากสงครามโลก ทั้งสภาพบ้านเมือง ภาวะเศรษฐกิจตกต่ำ สังคมที่เต็มไปด้วยอาชญากรรม
และหนังฟีล์มนัวส่วนใหญ่จะมีพื้นฐานมาจากนวนิยายที่เขียนขึ้นในช่วงทศวรรษที่ 1930 โดยเนื้อหาจะเป็นเรื่องเกี่ยวกับ
ความโหดร้ายของมนุษย์ , ความรุนแรง , การทรยศหักหลัง และความรู้สึกสับสนในจิตใจของตัวละคร
ในด้านขององค์ประกอบทางภาพยนตร์ Film Noir ภาพของหนังจะมีโทนที่หม่นหมอง เล่นกับแสงและเงา ใช้เทคนิคการจัดแสงแบบความสว่างน้อย (Low-key) นักวิจารณ์หนังหลายคนมองว่า หนังฟิล์มนัวร์เรื่องสุดท้ายคือ Touch of Evil (1958) ก่อนที่จะกลายมาเป็น “Film Noir ยุคใหม่” หรือที่เรียกว่า “Neo-Noir”
Neo-Noir เป็นคำเรียกของภาพยนตร์ประเภทฟิล์มนัวยุคใหม่ ช่วงปีคศ. 1970 คำว่า Neo หมายถึง ใหม่ เป็นรูปแบบใหม่ของหนัง Film Noir
องค์ประกอบของภาพยนตร์ Neo-Noir จะคล้ายกับ Film Noir ที่แตกต่างกันคือ Neo-Noir มีการถ่ายทำโดยเทคโนโลยีสมัยใหม่
และมีองค์ประกอบของภาพยนตร์ยุคใหม่ที่แหวกขนบเดิม ๆ อย่างการวางเฟรมภาพให้เอียงไม่ตรงองศา (Dutch Angle)
มีการปรับปรุงเนื้อหาให้เกี่ยวกับ เทคโนโลยี , ความหลากหลายทางสังคม , ความทรงจำ ส่วนมากตัวเอกในหนังยุค Neo-Noir จะเป็นวีรบุรุษนอกขนบ (Anti-hero)
เช่น Dirty Harry (1971) , Chinatown (1974) , Taxi Driver (1976) , Blade Runner (1982)
ภาพยนตร์ประเภท Neo-Noir ยังคงยึดประเด็นเกี่ยวกับ สังคมของพวกนอกกฎหมาย , แก๊งอาชญากร , พวกต่อต้านสังคม
และหนังที่ได้ชื่อว่าเป็น Neo-Noir ของยุคนี้ เช่น Se7en (1995) , Fargo (1996) , Sin City (2005) , Drive (2011)
โดยภาพยนตร์ The Batman ก็ได้รับอิทธิพลมาจากหนังสืบสวนอย่าง Se7en (1995) มาเต็ม ๆ
ภาพยนตร์ในแต่ละยุคสมัย จะเปลี่ยนไปตามรูปแบบของเทคโนโลยีและความสร้างสรรค์ ภาพยนตร์ประเภท Film Noir ก็เป็นอิทธิพลหนึ่งที่ให้ผู้สร้างได้หยิบมาปรับปรุงให้เข้ากับยุคสมัย ทำให้ภาพยนตร์ไม่เคยหยุดนิ่ง เป็นสื่อที่สะท้อนภาพประวัติศาตร์ , สังคม , ผู้คนในช่วงเวลานั้น
เป็นงานศิลปะที่เกิดการพัฒนาอยู่อย่างต่อเนื่อง ในอนาคตอาจจะเกิดประเภทของภาพยนตร์ใหม่ ๆ ขึ้นมาอีกก็ได้
